مقایسه ترایوکس و پلی کربنات

واقعیت ها و باورهای نادرست

با وجود اینکه عدسی های Trivex سال هاست در دسترس هستند و Polycarbonate هم چند دهه است که استفاده می شود، همچنان بحث ها، سردرگمی ها و حتی باورهای غلط زیادی درباره ی مقایسه ی این دو ماده ی عدسی وجود دارد. در این متن سعی شده واقعیت ها بیان شود و با آزمایش عملی عدسی ها، پاسخ روشنی ارائه گردد.

در نهایت، هر کدام را که انتخاب کنید، هر دو ماده ی ترایوکس و پلی کربنات را می توان در سبک های مختلف از آزمایشگاه های اپتیک مستقل سفارش داد.

پلی کربنات

پلی کربنات که ریشه در تحقیقات فضایی دهه ۱۹۶۰ دارد و در اواخر دهه ۱۹۷۰ وارد بازار عدسی های اپتیک شد، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده است؛ به ویژه در عینک های ایمنی و کودکان به دلیل مقاومت بالای آن در برابر ضربه. این ماده با داشتن ضریب شکست بالاتر و وزن مخصوص کمتر، عدسی هایی نازک تر و سبک تر از پلاستیک و شیشه ارائه می دهد. همچنین محافظت ذاتی در برابر اشعه فرابنفش و تنوع بالای محصولات، به محبوبیت آن افزوده است.

با این حال، یکی از شکایت های اصلی درباره ی پلی کربنات کیفیت پایین اپتیکی آن است. مقدار Abbe در این ماده ۲۹ است که بیشترین میزان خطای رنگی در میان مواد عدسی رایج محسوب می شود. علاوه بر این، به دلیل استحکام کششی پایین و احتمال ترک خوردگی اطراف سوراخ ها، برخی متخصصان از استفاده آن در فریم های دریل مونت اجتناب می کنند.

ترایوکس

ترایوکس در سال ۲۰۰۱ توسط PPG معرفی شد و به عنوان تنها ماده ای غیر از پلی کربنات، موفق به گذراندن تست مقاومت ضربه FDA (با ضخامت مرکزی ۱ میلی متر)، تست ضربه سرعت بالا و استاندارد ANSI Z87.1 گردید. اگرچه ضریب شکست آن کمی پایین تر است (۱.۵۳ در مقابل ۱.۵۸)، ولی با چگالی ۱.۱۱ گرم بر سانتی متر مکعب، سبک ترین ماده عدسی موجود محسوب می شود. ترایوکس نیز مانند پلی کربنات محافظت ذاتی در برابر UV دارد، اما با مقدار Abbe برابر ۴۵، کیفیت اپتیکی بالاتری ارائه می دهد. همچنین استحکام کششی بالای آن، مقاومت بیشتری در برابر ترک خوردگی در فریم های دریل مونت ایجاد می کند.

مقایسه وزن

با وجود چگالی کمتر تریوکس، تفاوت وزن بین عدسی های تریوکس و پلی کربنات در عمل ناچیز است. آزمایش ها نشان دادند اختلاف فقط حدود نیم گرم بوده و در استفاده روزمره این تفاوت تقریباً قابل احساس نیست.

مقاومت شیمیایی

یکی از عوامل مهم در دوام عدسی ها، مقاومت در برابر مواد شیمیایی مثل استون است. آزمایش نشان داد تریوکس در برابر استون مقاوم ماند اما پلی کربنات مقداری تخریب نشان داد. با این حال، در شرایط عادی که عدسی ها زیاد در معرض مواد شیمیایی قوی قرار نمی گیرند، این مسئله چندان مهم نیست.

وضوح نوری و عدد آبه (Abbe Value)

تریوکس با عدد آبه بالاتر، از نظر تئوری وضوح نوری بهتری نسبت به پلی کربنات دارد و اعوجاج رنگی کمتری ایجاد می کند. تست ها هم این موضوع را تا حدی تأیید کردند و نشان دادن که در لبه عدسی، تریوکس پراکندگی رنگی کمتری دارد و تصویر شفاف تر است.

استحکام کششی

جالب است که تست استحکام کششی نشان داد تریوکس در مقایسه با پلی کربنات زودتر می شکند. این نتیجه باور رایج مبنی بر قوی تر بودن تریوکس را به چالش می کشد، مخصوصاً وقتی پوشش ها (Coatings) هم در تغییر خواص مواد نقش دارند.

مقاومت حرارتی

در شرایط شبیه قرار گرفتن عینک در ماشین داغ، هر دو ماده تغییر شکل زیادی نشان دادند ولی هیچ کدام ترک برنداشتند و در محل اتصال هم ضعف ساختاری دیده نشد.

محافظت در برابر UV

هر دو ماده از نظر محافظت در برابر اشعه فرابنفش (UV) عالی عمل می کنند. با این حال، پلی کربنات حدود ۳٪ نفوذ UV داشت ولی تریوکس ۱۰۰٪ مسدود کرد. این تفاوت هرچند کوچک، برای افرادی که دنبال حداکثر محافظت هستند اهمیت دارد.

قابلیت رنگ پذیری

برخلاف تصور عمومی، قابلیت رنگ کردن عدسی بیشتر به پوشش بستگی دارد تا خود ماده. تست ها نتایج متفاوتی نشان دادند؛ بعضی پلی کربنات ها بهتر از تریوکس رنگ گرفتند.

قیمت و دسترسی

تریوکس معمولاً گرون تر و کمتر در دسترس است، در حالی که پلی کربنات گزینه های متنوع تری مثل عدسی های ساده، با پوشش ضد بازتاب (AR) یا پلاریزه ارائه می دهد.

مقاومت ضربه ای

این بخش بسار حائز اهمیت است! تست ها نتایج غیرمنتظره ای نشان دادند. در یک آزمایش، عدسی تریوکس با شلیک ساچمه شکست ولی پلی کربنات دوام آورد. در آزمایش دیگر برعکس، با ضربه چکش پلی کربنات در هم شکست. نتیجه این بود که پوشش ها نقش بزرگی در مقاومت ضربه ای دارند و می توانند استحکام عدسی را به شدت کاهش بدهند. بنابراین، در انتخاب عدسی مقاوم به ضربه، باید کیفیت پوشش ها هم در نظر گرفته بشود.

جمع بندی

تریوکس از نظر مقاومت ضربه ای و محافظت UV ذاتی مشابه پلی کربنات است. با اینکه ضریب شکست کمتری دارد و ممکن است کمی ضخیم تر باشد، وزنش اندکی سبک تر است و می شود مثل پلی کربنات تا ضخامت مرکزی ۱ میلی متر تراش داد. تریوکس از نظر کیفیت نوری و قابلیت سوراخ کاری (برای فریم های بدون فریم) بالاتر است. اما آزمایش های عملی نشان میدهند نتایج ممکن است متغیر باشند.

منبع: Trivex vs. Polycarbonate