مجله ام او سی
خطرات استفاده از عینک های زرد مخصوص رانندگی در شب
خلاصه:
اگرچه پوشش های جدید عدسی طراحی شده اند تا تابش خیره کننده (Glare) را کاهش داده و اشباع رنگ را در رانندگی شبانه — هم برای افراد جوان و هم مسن — بهبود دهند، تحقیقات نشان داده اند که عینک های زرد رنگ مخصوص رانندگی در شب هیچ کمکی به کاهش درخشش نور در شرایط رانندگی شبانه نمی کنند.
در واقع، استفاده از این عینک ها ممکن است حتی خطرناک تر از رانندگی بدون عینک در شب باشد.
این مقاله به بررسی چالش های رانندگی در شب، مشکلات مربوط به عدسی های زرد سنتی، توصیه های رایج برای رانندگی ایمن در شب، و همچنین معرفی پوشش عدسی های جدیدی می پردازد که هدف آن ها رفع بخش مهمی از مشکلات بینایی در حین رانندگی در تاریکی است.
چالش های رانندگی در شب و بینایی
با گذشت زمان، رانندگی در شب به دلایل مختلفی دشوارتر می شود — پیر شدن چشم ها و تغییر فناوری چراغ های خودرو دو عامل اصلی آن هستند.
تغییر از چراغ های رشته ای قدیمی (incandescent) به چراغ های مدرن تخلیه با شدت بالا (HID) و LED باعث تحول در رنگ و شدت نور چراغ های جلو شده است.
نوری که قبلاً حالتی ملایم و زرد رنگ داشت، اکنون به تابشی آبی و بسیار درخشان تبدیل شده که می تواند تقریباً به اندازه ی نور مستقیم خورشید آزاردهنده باشد.
چشم های مسن تر با مشکلاتی مانند واکنش بیش از حد سلول های استوانه ای شبکیه (rod cells) و تنگ شدن مردمک مواجه می شوند؛ فرآیندی که توسط سلول های مخروطی، استوانه ای و ملانوپسین (melanopsin) کنترل می شود و در حضور برخی انواع آب مروارید شدیدتر شده و باعث افزایش تابش خیره کننده (glare) و ناراحتی می گردد.
عدسی های زرد مدت هاست که در میان تیراندازان، خلبانان و اسکی بازان محبوب اند، زیرا تصور می شود که با کاهش نور آبی و پراکندگی طول موج های کوتاه (پدیده Rayleigh)، به افزایش کنتراست دید کمک می کنند. این پدیده همان چیزی است که نحوه ی درک ما از آسمان آبی، کوه ها و برف را شکل می دهد.
بنابراین، به نظر منطقی می رسد که عینک های زرد رنگ بتوانند بخشی از آن درخشش آبی شدید را به نور زرد و گرم تر و راحت تر برای چشم تبدیل کنند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که تابش خیره کننده چراغ خودروها تأثیر قابل توجهی بر افراد مسن تر دارد و در نهایت نتیجه گرفت که عدسی های زرد رنگ در عمل، مطابق با ادعاهای تبلیغاتی عمل نمی کنند.
واقعیت درباره عینک های زرد مخصوص رانندگی شبانه
در واقع، هنگام رانندگی در شب یا هنگام غروب که نور محیط به طور طبیعی محدود است، هرگونه رنگ یا فیلتر روی عدسی باعث می شود مقدار نوری که به چشم می رسد کاهش پیدا کند و در نتیجه بینایی ضعیف تر شود.
مشکل زمانی بدتر می شود که رنگ زرد عدسی ها باعث می شود فرد احساس کند دید بهتری دارد، در حالی که دقیقاً برعکس آن اتفاق می افتد — نور کمتر، وضوح پایین تر، و دید ضعیف تر.
تحقیقات جدید درباره عینک های زرد مخصوص رانندگی شبانه
در پژوهشی که در مؤسسه تحقیقات چشم شپنز (Schepens Eye Research Institute) وابسته به دانشگاه هاروارد انجام شد، اثربخشی عینک های رانندگی شبانه مورد بررسی قرار گرفت.
در این مطالعه، ۲۲ شرکت کننده در چهار شبیه سازی مختلف رانندگی در شب شرکت کردند. در طول این آزمایش ها، شرکت کنندگان یا از عینک های زرد رنگ مخصوص رانندگی شبانه استفاده کردند یا از عینک های با عدسی شفاف.
علاوه بر این، هر شبیه سازی شامل شرایط رانندگی با تابش خیره کننده ی شبیه سازی شده ی چراغ خودروهای مقابل و بدون آن بود تا تجربه ی واقعی رانندگی در مواجهه با نور شدید از روبه رو بازسازی شود.
نتایج کلیدی پژوهش
در هر سناریو، معیار اصلی ارزیابی، زمان واکنش شرکت کنندگان برای تشخیص یک عابر پیاده در جاده ی شبیه سازی شده بود.
نتایج نشان داد که عینک های زرد مخصوص رانندگی شبانه هیچ بهبودی ایجاد نکردند در موارد زیر:
- توانایی شرکت کنندگان در دیدن و تشخیص عابران پیاده در شب
- کاهش تأثیر منفی تابش خیره کننده چراغ خودروهای مقابل بر توانایی تشخیص عابران
نویسندگان این مطالعه بیان کردند:
«نتایج ما نشان می دهد که استفاده از عینک های با عدسی زرد هنگام رانندگی در شب عملکرد بینایی را بهبود نمی دهد، به ویژه در وظیفه ی حیاتی تشخیص عابر پیاده.»
نتیجه گیری پژوهش
در پایان این مطالعه، نویسندگان اظهار داشتند:
«بر اساس این نتایج، توصیه ی عینک های زرد مخصوص رانندگی شبانه از سوی متخصصان بینایی سنجی توجیه پذیر نیست.»
در کتاب Forensic Aspects of Vision and Highway Safety نوشته ی دکتر مریل جی. آلن (Merrill J. Allen, O.D., Ph.D.) و همکاران آمده است:
«عدسی های زرد موسوم به “Night Driving” هیچ مزیتی در بهبود توانایی دید در شب ندارند.
حتی می توانند خطرناک باشند، زیرا به راننده احساس دید بهتر می دهند — احساسی که هنوز هیچ توضیح علمی قانع کننده ای برای آن وجود ندارد.
مطالعات نشان داده اند که این عدسی ها در واقع عملکرد بینایی را تضعیف کرده و زمان بازیابی از تابش خیره کننده را افزایش می دهند.
بسیاری از تبلیغ کنندگان، ادعاهای بی پایه ای درباره ی توانایی رنگ کهربایی در بهبود دید شبانه مطرح کرده اند و از روش های بازاریابی انبوه، معمولاً از طریق پست، استفاده می کنند.
کمیسیون تجارت فدرال (FTC) به درستی حکم داده است که چنین تبلیغاتی غیرقانونی اند، زیرا این عدسی ها طبق ادعاهای مطرح شده عمل نمی کنند.»
در حالی که عدسی های زرد می توانند در شرایط مه آلود یا دارای غبار در طول روز مفید باشند، اما در برابر تابش خیره کننده چراغ خودروها در شب مؤثر نیستند و نباید در هنگام غروب یا شب استفاده شوند.
اگر تابش چراغ خودروهای روبه رو باعث آزار می شود، اولین اقدام باید یک معاینه کامل چشم باشد، زیرا این مسئله می تواند نشانه ی اولیه ای از آب مروارید (کاتاراکت) یا سایر بیماری های چشمی باشد.
«عینک هایی که به اصطلاح برای رانندگی شب طراحی شده اند، در واقع عینک هایی با رنگ کهربایی هستند که هدف آن ها کاهش تابش خیره کننده ی چراغ های خودروهای مقابل است.
با این که ممکن است باعث احساس راحتی بیشتر راننده شوند، اما در عوض دید او نسبت به بخش های تاریک تر جاده را کاهش می دهند.»
— انجمن عینک آفتابی آمریکا (Sunglass Association of America)
اپتومتریست ها و فروشندگان مسئول عدسی های طبی باید از استفاده از عدسی های زرد رنگ، پلاریزه یا فتوکرومیک در شرایط رانندگی شبانه جلوگیری کنند و در تبلیغ یا فروش عینک های زرد مخصوص رانندگی شبانه که توسط تولیدکنندگان غیرمسئول عرضه می شوند، شرکت نکنند.
خب، پس برای بهبود دید در هنگام رانندگی در شب واقعاً چه کارهایی می توان انجام داد؟
رایج ترین توصیه ها برای افرادی که در رانندگی شب مشکل دارند
قبل از اینکه درباره ی نوعی پوشش عدسی مؤثر که بازتاب نور را کاهش داده و اشباع رنگ را بهبود می بخشد صحبت کنیم، بهتر است با توصیه های عمومی برای رانندگی شبانه شروع کنیم.
بهترین گزینه برای افرادی که از عینک طبی استفاده می کنند، عینکی با عدسی های شفاف و پوشش ضدبازتاب (AR Coating) است. این پوشش دو مزیت اصلی دارد:
اول اینکه بازتاب های داخلی در عدسی را به حداقل می رساند و در نتیجه مشکل هاله ی نور کاهش می یابد،
و دوم اینکه میزان عبور نور از عدسی به چشم را افزایش می دهد، که باعث دید واضح تر می شود.
با این حال باید توجه داشت که اگر فرد به طور معمول از عینک استفاده نمی کند، استفاده از عدسی های دارای پوشش AR یا هر نوع عینک مخصوص رانندگی در شب تأثیری در بهبود دید شبانه ندارد؛ زیرا پوشش AR تنها خطاهای نوری موجود در عدسی های طبی را کاهش می دهد، و عینک های مخصوص رانندگی شب در واقع ممکن است همین خطاها را به دید فرد اضافه کنند.
نکات مهم برای داشتن دید بهتر در رانندگی شب:
- معاینه ی منظم چشم ها توسط متخصص
- استفاده از نسخه ی به روز برای عینک یا لنز
- استفاده از عدسی های شفاف با پوشش ضدبازتاب (AR)
- تمیز نگه داشتن عدسی های عینک
- تمیز بودن شیشه ی جلوی خودرو
- تنظیم و تمیز بودن چراغ های جلوی ماشین
- اگرچه تمام این توصیه ها مفید و کاربردی هستند و بدون شک کمک می کنند تا مطمئن شویم عینک، شیشه جلو و چراغ های خودرو باعث بدتر شدن دید در شب نمی شوند، اما واقعیت این است که هیچ کدام از این موارد به طور مستقیم مشکل اصلی دید در شب را برطرف نمی کنند.
پوشش جدید و مؤثر برای رانندگی در شب؟
یک مطالعه در سال ۲۰۰۵ که توسط هیئت تحقیقات حمل ونقل (Transportation Research Board) انجام شد، به بررسی اثربخشی شیشه های حاوی اکسید نئودیمیم (Neodymium Oxide) در چراغ های جلو، آینه های عقب و شیشه های جلو خودرو برای کاهش درخشش نور (glare) و بهبود دید در شب پرداخت.
این پژوهش در دو مرحله انجام شد: آزمایش های بالینی اپتومتریک (بینایی سنجی) و آزمایش های جاده ای ذهنی با رانندگان کامیون.
نتایج مطالعه نشان داد که استفاده از شیشه های آغشته به اکسید نئودیمیم باعث بهبود قابل توجه عملکرد بینایی در شرایط مختلف می شود. از جمله:
- افزایش وضوح در خواندن نوشته ها هنگام مواجهه با نورهای خیره کننده،
- کاهش زمان محو شدن پس تصویر (after-image decay time)،
- و بهبود درک رنگ ها.
این تحقیق پیشنهاد می کند که شیشه های حاوی اکسید نئودیمیم می توانند گزینه ای مؤثر و کاربردی برای کاهش درخشش نور در کاربردهای خودرویی باشند.